Eozinofilik Folikülit Nedir?

Eozinofilik folikülit (EF) yada eozinofilik püstüler folikülit (EPF), ender görünen bir folikülit çeşididir. Kaşıntılı bir kızarıklığa sebep olur ve malum bir sebebi olmadığı düşünülmektedir. EF ek olarak saç köklerinin içerisinde ve çevresinde kaşıntılı kırmızı yumrulara sebep olur. EF, durumu ilk tanımlayan doktorlardan birinin adına kimi zaman Ofuji hastalığı olarak adlandırılır. Malum beş EF tipi vardır. Fakat EF’den etkilenen insan sayısını inceleyen çalışmalar nadirdir. İmmünsüpresyonla ilişkili EF, daha yaygın tiplerden birisidir ve daha fazla erkeği etkisinde bırakır. Çoğu zaman HIV enfeksiyonu olan bireylerde, birtakım kanser türlerinde ve kemik iliği nakli yada kalp nakli geçirmiş bireylerde görünür.

Eozinofilik Folikülit Tipleri Nedir?

Tıbbi literatürde açıklanan değişik EF varyantları yada türleri vardır. Orijinal olarak Ise ve Ofuji tarafınca tanımlanan tip, klasik tiptir. Öteki tipler içinde HIV ile ilişkili eozinofilik püstüler folikülit, infantil eozinofilik püstüler folikülit, kanserle ilişkili eozinofilik folikülit ve ilaçla ilişkili eozinofilik folikülit yer almaktadır. Hepsi nadirdir ve kimi zaman daha farklı koşullarla karıştırılabilir.

Klasik EF: Klasik EF, daire şeklinde (halka şeklindeki) plaklar üstünde “steril papülopüstüller” grupları olarak görünür. Papülopüstül terimi, papüllerden ve püstüllerden oluşmuş bulunan bir döküntü manasına gelir. Bu döküntüler bulaşıcı değildir. Klasik EF’de görünen püstüller küçüktür ve “makroskopik” değildir. Klasik EF papülopüstülleri yüz, boyun ve sırtın üst kısmında görünür. Kafa derisinde nadiren görülürler.

HIV ile ilişkili EPF: HIV ile ilişkili EPF, immün baskılama ile ilişkili EPF olarak da adlandırılır. İleri evre HIV’li bireylerde insanlar tarafından çok tercih edilmektedir. Son derece kaşıntılı ürtikeryal foliküler papüllere sebep olur. Açık tende bireylerde papüller kimi zaman açık renkli bir hale (halka şeklindeki plaklar) ile çevrilidir ve baş, boyun ve gövdeyi etkileme eğilimindedir. Anüler plaklar, immünsüpresyonla ilişkili EPF’li kişilerin %50’sinde görünür. İmmünsüpresyonla ilişkili EPF çoğunlukla doğru olmayan teşhis edilir. Ayırıcı tanılar yada bu tür EPF’nin karıştırılabileceği durumlar içinde akne vulgaris, rosacea, bakteriyel folikülit, dermatomikoz ve seboreik dermatit yer almaktadır.

İnfantil EPF: Öteki EPF türleri gibi, çocuk tipi de son derece nadirdir ve oluşumu ve sunumu hakkında sınırı olan araştırma vardır. Journal of Cosmetic Dermatology’de gösterilen 2021 tarihindeki bir rapora bakılırsa, bu ender durum, kafa derisi ve yüzün cilt yüzeylerinde kaşıntılı kabarcıklar ve bulaşıcı olmayan püstüller olarak meydana geliyor. İnfantil EPF çoğunlukla yenidoğan döneminde (hayatın ilk dört haftası) görünür. İnfantil EPF’de cilt biyopsileri ve kan emek harcaması, çoğu zaman saç foliküllerinde bulunan, hastalıklarla savaşan bir tür beyaz kan hücresi olan kümülatif eozinofillerin varlığını gösterir. İnfantil EPF daha fazla erkek bebeği etkileme eğilimindedir ve kafa derisinde enfeksiyöz olmayan püstüllerin tekrarlamasına sebep olur. Cilt durumu çoğu zaman zararı dokunan değildir ve sonunda kendiliğinden düzelir.

Kanserle ilişkili EF: Kanser tipi EF, bilhassa lösemi ve non-Hodgkin lenfoma (NHL) olmak suretiyle hematolojik malignitelerle (kan kanserleri) bağlantılı daha azca malum bir tiptir. Lösemi, kan hücrelerinin değişik kanserlerini ifade eder. NHL, lenfatik sistemde süregelen bir kanser çeşididir. Lenfatik sistem hem bağışıklık sisteminizin hem de dolaşım sisteminizin bir parçasıdır. Kanser tipi EF, azca tanınma ve teşhis edilmesi zor olma eğilimindedir. Journal of the American Academy of Dermatology’de gösterilen 2017 tarihindeki bir raporda, kanser tipi EF’nin baş ve uzunluğunda, üst gövdede ve ellerde görünen lezyonlar, kaşıntılı papüller ve değişken kabarcıklar, püstüller ve ürtiker lezyonlarla ortaya çıkmış olduğu tanımlanmaktadır. Saç foliküllerinde eozinofil kanıtı da mevcuttu.

İlaçla ilişkili EF: İlaçla ilişkili yada ilaca bağlı EF akut (kısa süreli) yada kronik (uzun soluklu) olabilir. Journal of Cutaneous Pathology’deki 2019 raporuna bakılırsa, belirli bir ilacın kullanımına bağlı foliküler döküntüler, bir tür çok fazla duyarlılık ilaç reaksiyonudur. İlaç reaksiyonu, uzunluğunda şişme olan yada olmayan yüzde püstüller biçiminde kendini gösterir. İlaca bağlı EF cildi incelendiği zaman foliküllerde ve yağ bezlerinde “eozinofilik infiltrasyon” (eozinofiller) bulunabilir.

Eozinofilik Folikülit Emareleri Nedir?

EF’nin genel emare ve semptomları içinde kaşıntılı kırmızı kubbe benzeri papüller ve püstüller bulunur. Papüller ve püstüller akne yada öteki folikülit türleri gibi görünebilir. Çoğu zaman yüz, boyun, kafa derisi ve gövdede görülürler ve haftalar boyu belkide aylar boyunca kalabilirler. EF papülleri ve püstülleri avuç içlerinde ve ayak tabanlarında nadiren görünür şu sebeple bu bölgelerde folikül yoktur. Kimi zaman EF lezyonları büyük yamalar olarak görünür. Lezyonlardan herhangi biri patlarsa kabuklanma olabilir. EF’den etkilenen alanlar iyileştiğinde, cilt EF’den öncesinde olduğundan daha koyu görünebilir. Bu cilt bölgeleri hiperpigmente olur. Türüne bağlı olarak, EF’li bireyler genel kabul edilenden değişik semptomlar yaşayabilir.

Klasik EF: Bu tür EF, bulaşıcı olmayan papüller ve püstüller olarak görünür. Püstüller küçüktür. Klasik tipteki deri tutulumu çoğunlukla yüz, boyun ve sırtın üst kısmında bulunur. Papüller patlayabilir ve üstü kabuk tutabilir.

İmmünsüpresyon/HIV EF: Bu tip EF, büyük plaklarla beraber şiddetli kaşıntılı foliküler papüllere sebep olur. İmmünsüpresyon/HIV EF tipi baş, boyun ve gövdeyi kaplama eğilimindedir.

İnfantil EF: Bu tip EF, bebeklerin kafa derisinde bulaşıcı olmayan püstüller olarak görünür. Bu püstüller yine ortaya çıkabilir, fakat çoğu zaman kendi kendine geçerler. İnfantil EF’deki lezyonlar nadiren kabuklanmaya sebep olur.

Kanser tipi EF: Bu tip EF, lezyonlar, kaşıntılı papüller ve türlü türlü kabarcıklar, püstüller ve kurdeşen benzeri lezyonlar ile kendini izah edebilir. Kanser tipi EF baş ve uzunluğunda, üst gövdede ve ellerde görünür.

İlaca bağlı yada ilaca bağlı EF: Bu tip EF, yüzde yada öteki vücut bölgelerinde püstüller biçiminde bir ilaç reaksiyonu olarak ortaya çıkmaktadır. Kimi zaman bu tür EF ile bağlantılı boyun şişmesi olabilir.

Sedef Hastalığı ve Eozinofilik Folikülit

Sedef hastalığı, bedende iltihaplanmaya yol açan otoimmün bir cilt rahatsızlığıdır. Bu kronik iltihaplanma, deride kabarık plaklara ve pullara neden olur. Bunlar vücudun herhangi bir yerinde görünebilir, fakat esas olarak kafa derisi, dizler, dirsekler ve sırtın alt kısmında görünebilir. Folikülit ile karıştırılabilecek değişik sedef hastalığı türleri şunlardır:

Plak sedef hastalığı: Bu tür sedef hastalığının emareleri, plak isminde olan kabarık, kaşıntılı ve ağrılı cilt lekeleridir.

Püstüler sedef hastalığı: Semptomlar, iltihaplı yada kızarık cilt ile çevrili püstülleri içerisinde bulundurur. Vücudun yalnızca eller ve ayaklar gibi belirli bölgelerinde görünebilir yada vücudun büyük bir bölümünü kaplayabilir.

Guttat sedef hastalığı: Bu tip sedef hastalığı ciltte minik pullu lezyonların meydana gelmesine sebep olur. Enfeksiyon temizlendikten sonrasında çözülebilen bakteriyel bir enfeksiyonun sonucudur.

Sedef hastalığı ve EF benzer özellikleri paylaşır ve belkide bir arada bulunabilir. Folikülit kimi zaman sedef hastalığıyla da bağlantılıdır. Sedef hastalığı ile EF içinde farklılıklar vardır ve doğru olmayan teşhisten uzak durmak için bu tarz şeyleri birbirinden ayırmak {önemlidir}. Bir çok folikülit çeşidi, kıl foliküllerinin tabanına giren bakterilerden meydana gelen hafifçe cilt koşulları olarak kabul edilir. Ek olarak, folikülit vücudun yalnızca kıl bulunan bölgelerini etkisinde bırakır. Sedef hastalığı, uzun soluklu tedavi gerektiren kronik bir durumdur. EF kimi zaman herhangi bir tedavi olmaksızın kendiliğinden düzelebilir. EF ile cilt tutulumu da bulaşıcı olmama eğilimindedir, fakat kabarcıklar cerahatle dolabilir. Cilt semptomlarınızın kaynağını belirleyemezlerse hekiminiz cilt biyopsisi yapabilir.

Eozinofilik Folikülitin Sebepleri Nedir?

Araştırmacıların birtakım teorileri olmasına karşın, EF’nin sebepleri devamlı bilinmemektedir. Bir çok, EF gelişimini tetiklemek için oyunda bağışıklık süreçleri olduğuna inanıyor. Ek olarak, EF’nin bağışıklık düzensizliği yada altta yatan bir enfeksiyonla ilgili bir enflamatuar durum olabileceğini öne sürmektdir.

Klasik EF sebepleri: Klasik EF çoğunlukla sıhhatli insanlarda görünür ve çoğu zaman Japon kökenli insanları etkisinde bırakır. Daha farklı açılardan sıhhatli olan ve bağışıklığı baskılanmayan (bağışıklık sistemi tam kapasite çalışmayan) insanlarda görünen tek çeşittir. EF sıklığını incelemeyi hedefleyen Japon yayınlanmış çalışmaların 2013 senesinde gözden geçirilmesi. 300’den fazla olay bildirildi. Bunlar içinde 1980’den beri Japonya’da 113 olay bildirilmiştir. Bu EF vakalarının 91’i klasik tip olup, %73’ü erkeklerde ve %27’si kadınlardadır. Klasik EF’nin malum hiçbir sebebi tanımlanmamıştır. Bununla beraber, araştırmacılar, bir tür bağışıklık sürecinin söz mevzusu olduğuna inanıyorlar.

HIV ile ilişkili EF sebepleri: Bu tür EF, ilerlemiş HIV’de ve bağışıklığı baskılanmış bireylerde iyi malum bir semptomdur. Case Reports in Dermatology dergisindeki 2020 raporuna bakılırsa, yağ bezlerinin iltihaplanması ve eozinofiller ile T lenfositlerine yol açan bir inflamatuar cevap görevli olabilir. HIV ile ilişkili EF’de cilt dokusu incelemesi, EF’si olmayan HIV’li şahıslarla karşılaştırıldığında fazla daha yüksek CD15 (eozinofiller için), CD4 (T destek) ve CD7 (pan-T lenfositleri) seviyeleri bulmuştur.

İnfantil EF sebepleri: İnfantil EF ilk önce 1984 senesinde bebekleri tesir eden bir EF tipi olarak tanımlandı. Son aşama nadirdir ve hayatın ilk bikaç ayında ortaya çıkmaktadır. Birtakım araştırmalar, hayatın ilk gününden 3 yaşına kadar erken ortaya çıktığını tanımlamıştır. İnfantil EF’nin sebepleri hemen hemen bilinmemektedir. Bununla beraber, lezyonların içerisinde ve çevresinde bulunan artan eozinofil sayısı, durumu bir tür immünolojik patolojiye (bir bağışıklık tepkisi ile ilgili) bağlar.

Kanserle ilişkili EF sebepleri: Kanser tipi EF’li bireyler çoğu zaman kemoterapi tedavisi esnasında ve sonrasında durumu geliştirir. Öteki EF türlerine fazla benzer biçimde, kanser tipi EF’li bireylerde cilt biyopsisi üstüne cildin etkilenen bölgelerinde eozinofil kanıtı vardır. JAAD Case Reports dergisindeki 2017 tarihindeki bir raporda, kronik lenfositik lösemi ile ilişkili EF’si olan yedi şahıs incelendi. Yedi hastanın altısı 50 yaşından büyük erkeklerdi. Yedi hastanın altısında eozinofillerin varlığını gösteren cilt biyopsileri vardı. Çalışmanın yazarlarına bakılırsa, kanser tipi EF öteki lösemiler ve lenfomalarla beraber ortaya çıkabilir. Ek olarak multipl miyelom, Waldenstrom makroglobulinemisi ve Sézary sendromu olan bireylerde de bildirilmiştir. EF ek olarak bir kemik iliği yada kök hücre naklinden sonrasında da ortaya çıkabilir.

İlaçla ilişkili EF sebepleri: İlaçla ilişkili EF nadirdir fakat belirli reçeteli ilaçların kullanımıyla ortaya çıkma ihtimali daha yüksektir. Çok fazla duyarlılık ilaç reaksiyonu olarak kabul edilir. EF riski, belirli bir ilacın dozuna ve tedavi süresine bağlıdır. Antibiyotikler, steroidler ve androjenler, oral kontraseptifler ve bromürler ve iyot gibi halojenler dahil olmak suretiyle birtakım ilaç sınıfları EF riskini içerebilir.

Risk Etkenleri Nedir?

EF, bağışıklığı baskılanmış, belirli kanserleri olan yada Japon mirasına sahip bireylerde insanlar tarafından çok tercih edilmektedir, fakat malum daha farklı bir risk etkeni yoktur. Benzer biçimde, öteki folikülit türlerinin sebepleri de devamlı bilinmemektedir. Fakat Staphylococcus aureus foliküliti, Malassezia foliküliti ve Pseudomonas aeruginosa foliküliti dahil olmak suretiyle öteki pek çok folikülit çeşidi belirli risk faktörleriyle ilişkilendirilmiştir. Folikülit için risk etkenleri şunları içerebilir:

• Sık tıraş olmak
• Haddinden fazla uzun süre antibiyotik kullanmak
• Diyabet hikayesi
• Terlemenize yol açan aktiviteler yapmak ve sonrasında bu alanların tam olarak temizlenmemesi
• Elverişli biçimde temizlenmemiş jakuzilerde yada saunalarda zaman geçirmek

Eozinofilik Folikülit Nasıl Teşhis Edilir?

Folikülit çoğu zaman derinin fizik muayenesi ile teşhis edilir. Hekiminiz tıbbi geçmişinizi gözden geçirecek ve yaşanmış olan semptomları ve bunların ne kadar süredir mevcut olan olduğunu soracaktır. Ek olarak, kullanmakta olduğunuz ilaçlar ve sahip olduğunuz sıhhat koşulları hakkında da data almak isteyeceklerdir. Semptomlar şiddetliyse yada sıhhat uzmanınız tanıyı doğrulayamıyorsa, ek testler için sizi bir dermatoloğa sevk edebilir. Bu şekilde bir kontrol dermoskopi olabilir. Bu, dermatoskop isminde olan elde tutulan bir aygıt kullanılarak cilt lezyonlarının incelenmesini içerisinde bulundurur. Bu teknik non-invaziv ve ağrısızdır.

EF’li bir insanın cilt biyopsisi, cilt yüzeyinin altında ve kıl folikülleri ile yağ bezlerinin çevresinde eozinofilleri ortaya çıkaracaktır. Birtakım EF türleri, biyopsi örneklerinde artan lenfositler ve nötrofiller izah edebilir. Bir tabip teşhis koyarken EF’yi bakteriyel, fungal ve viral tipler dahil olmak suretiyle öteki folikülit çeşitlerinden ayırmak isteyecektir. Hekiminizin ekarte etmek isteyeceği öteki durumlar içinde değişik tipte akne, sedef hastalığı, rosacea, ekzematöz dermatit, granüloma fasiyale, otoimmün anüler eritem, istilalar, püstüler dermatoz ve kutanöz T hücreli lenfomalar yer almaktadır.

Eozinofilik Folikülit Nasıl Tedavi Edilir?

EF için değişik topikal ve sistemik tedaviler bulunmaktadır. Hekiminiz semptomların ciddiyetini, uygunluk ve maliyet dahil olmak suretiyle tercihlerinizi ve tedaviye nasıl cevap verdiğinizi göz önünde bulundurarak sıradışı neyin işe yarayacağına karar verecektir. Birtakım EF türleri hususi tedavi yaklaşımları gerektirse de, bir çok benzer tedavilerle tedavi edilebilir. Klasik EF çoğunlukla oral ve topikal indometasin ve naproksen dahil nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) ile tedavi edilir. Klasik tip EF için öteki tedaviler içinde dapson, topikal ve sistemik steroidler, izotretinoin, antibiyotikler, değişik fototerapi türleri, takrolimus merhem gibi kalsinörin inhibitörleri ve kolşisin yer almaktadır.

HIV ile ilişkili EF, antiretroviral tedavi ve izotretinoin tedavisi ile tedavi edilmiştir. HIV tipi, NSAID’lere iyi cevap vermez. HIV tipi için ek tedaviler şunları içerisinde bulundurur:

• Kuvvetli topikal kortikosteroidler
• Antihistaminikler
• İtrakonazol
• Topikal kalsinörin inhibitörleri
• Topikal permetrin
• Retinoidler

İnfantil EF topikal kortikosteroid tedavisine ve setirizin dahil oral antihistaminiklere iyi cevap verir. Fakat bu tür EF iyi huyludur ve çoğu zaman herhangi bir agresif tedavi olmaksızın 3 yaşından öncesinde kendiliğinden düzelir. Öteki EF türleri, semptomların ciddiyetine bağlı olarak çoğu zaman klasik EF’ye benzer. Fakat genel kabul görmüş tedavi yaklaşımları yoktur.

Özet

EF iyi huylu bir cilt durumu olma eğilimindedir. EF’li bireyler için uzun vadeli görünüm, sahip oldukları türe bağlıdır. Klasik tip, kronik ve tekrarlayan bir durumdur fakat kendi kendini sınırlar. Deri semptomları haricinde, klasik tip sistemik (bütün vücut) semptomlara yada uzun vadeli komplikasyonlara neden olmaz. İnfantil tip de iyi huyludur ve bir çok çocukta 3 yaşına kadar düzelir. Agresif tedaviye çoğu zaman gereksinim duyulmaz ve bir çok çocuğun sağlığı yerinde kalır. İlaca bağlı EF tedavi ile düzelme eğilimindedir ve nüksler nadirdir. HIV tipi ve kanser tipi EF daha fazla kaygı vericidir. Bu iki tip için genel prognoz, altta yatan duruma bağlıdır.

Bütün EF türleri kendi kendini sınırlar, fakat kanser EF ve HIV EF türleri daha kaygı verici olabilir ve tedavi edilmeleri ve izlenmeleri gerekmektedir. EF’nin, hastalıklarla savaşan beyaz kan hücreleri olan eozinofillerin varlığına bağlı olarak kıl foliküllerinin bulaşıcı olmayan bir eozinofilik infiltrasyonu olduğu düşünülmektedir. EF’li kişilerin cilt biyopsilerinde eozinofiller bulunmuştur. Tedavi, türlü türlü sistemik ve topikal tedavilerle cilt semptomlarını yönetmeyi hedefler. Durum herhangi bir sistemik semptom yada komplikasyonla bağlantılı değildir.

Bir çok eozinofilik folikülit vakası zararsız olsa bile, kısa bir müddet sonrasında geçmeyen bir deri döküntüsü yaşadığınızda hekiminize ulaşmak devamlı iyi bir fikirdir. Bir çok durumda, süratli bir muayene, hekiminizin belirtilerinizin kaynağını belirlemesine ve tedavi sağlamasına destek olabilir. HIV, kanser yada bağışıklık sisteminizi baskılayan herhangi bir durum için tedavi görüyorsanız yada cilt belirtilerinin ilaca bağlı olduğundan şüpheleniyorsanız derhal hekiminize ulaşın. Ek olarak, bir EF döküntüsü orijinal bölgelerden öteki vücut bölgelerine yayılmışsa, etkilenen cilt bölgeleri ağrılıysa, sıvıyı boşaltan şişlikleriniz var ise yada ateş yada öteki sistemik semptomlar yaşarsanız tıbbi yardım almalısınız.